hezkuntzan aldaketa

Hezkuntzak eraldaketa sakona behar duela esatean asko ados egongo gara. Baina nola? Prozesu luzea izango da, ezin da egun batetik bestera egin; bestela, historian hainbatetan gertatu izan dena gertatuko da, hau da, horren alde ez daudenak haien ideiak aldarrikatu eta berriz ere aurrekora pasatuko gara edo aldarrikapen horiek aurrera eraman eta horiek inposatuko dituzte. Iraultza egin behar dela, bai, baina gauza asko daude egiteko lehenago. Kontzientziazioa, irakasle guztiok aldaketarako prest egon behar gara, kontzienteak izan behar gara hezkuntzak behar duen eraldaketaz; formakuntza, hori ezinbesteko da egin nahi dena modu egokian egin ahal izateko akatsak egin arren; gogoak, bestela ez du ezertarako balio etab.

Nire ustez, eraldaketa sakon hori egin baino lehen gauzak pixkanaka pixkanaka aldatu behar dira. Badaude mila gauza gaur egungo hezkuntza sistemaren barnean ere aldaketa horretarako deia izan daitezkeenak. Irakasleen jarrera aldatu beharreko lehenengo pilareetarikoa izango da. Egia esan, ez nago ziur nolakoa izango den LH-ko egoera momentu honetan; baina bizi izandakoaren arabera, irakaslea erdigunea izaten jarraitzen du. Adibidez, haren aulkia pribilegio bat izatea da, edo hala hartu izan dut nik behintzat. Besteona baino askoz erosoagoa. Ondo legoke, beraz, denek aulki berdinak izatea denak parekoak izateko. Askotan hitz egiten dutela  edota adi ez direla egoten aitzakiatzat hartuz banaka edo binaka jartzen dituzte aurrera begira, irakasleari begira. Honekin ez dut esan nahi taldeka antolatuta dauden ikasgelak ez daudenik horretan aurrerapen handiak egon baitira; baizik eta horrelako detaileak aldatzea eraldaketari bidea irekitzeko baliagarria izango dela.

Indibidualismo horrekin apurtzeko azterketak alde batera uztea izango litzateke zentzuzkoena, nire ustez. Hala ere, kentzea arazoak ekar ditzake zuzendariekin edo gorago daudenekin (lan egiten ari garen eskolaren filosofiaren arabera, noski). Ebaluatzeko beste modu bat beharrezkoa da. Baina hori alde batera utzita, zer gertatzen da materialarekin? Ikasle bakoitzak bere mahaia, aulkia eta apala du. Apala izatea zentzuzkoa izan daiteke egunero liburu guztiak aldatzea ez baita praktikoa. Baina mahaia? Zergatik bakoitzak du berea? Ez litzateke hobea izango aldatzen joatea? Guztiekin harremanetan egongo lirateke, denak gehiago ezagutuz, mahaiak denenak izango liratezke eta ez bakoitzarenak. Hau gure klasean ere gertatzen da eta inork ez zigun esan non eseri, lerroan zehar aldatu arren egunero esertzen gara lerro berdinean inguruan betikoak izanik. (kapitalismoaren eragina, agian)

Klasean erabiltzen den materiala ere kolektiboa izatea ez legoke gaizki. Orain  bakoitzak bere margoak, arkatza, boligrafoak etab. ditu. Behar den materiala kurtso hasieran erosiko litzateke fotokopiengatik, irteerengatik… gurasoek ordaintzen duten moduan materialarengatik ordainduko lukete. Behar duten materiala eskura izango dute. Koadernoak askotan ez dira amaitzen, baina hurrengo urtean berria erosten da; hau, adibidez, galaraziko genuke, material guztia ondo aprobetxatuz. Pasaden astean Aranbizkarrako ikastolan ume batek beste bati bere gauzak uzteko esan zion; orduan nik esan nion ez ziola apurtuko eta ez zela ezer gertatzen beste batek hartzeagatik (gainera, bakarrik eskuan zuen, ez zuen erabili, hau da, ezin zuen esan gastatuko ziola), eta berak erantzun zidan esanez kokoteraino zegoela beti gauzak hartzen zizkiolako gero erabili ez arren. Eta niri, behintzat, penagarria iruditu zitzaidan egoera hori.

Esperientziak esango digu zenbat gauza gehio aldatu daitezkeen. Orain bakoitzak pentsa dezala honez gain edo hau kenduta, ze aldatu nahi duen eta hori nola egingo duen.